اموال مرد پس از فوت به چه کسانی میرسد؟ | بررسی سهم همسر و راهکار صلح عمری
اموال مرد پس از فوت به چه کسانی میرسد؟ | بررسی سهم همسر و راهکار صلح عمری
در زندگی هر فرد، یکی از دغدغههای جدی، تعیین تکلیف اموال پس از فوت است. بسیاری از آقایان تصور میکنند که بعد از فوتشان، تمام داراییها به همسرشان میرسد، اما واقعیت حقوقی چیز دیگری است. طبق قانون، اگر مردی هیچ وارثی جز همسر خود نداشته باشد، تنها یکچهارم اموالش به همسر میرسد و باقی آن، در نبود وارث، به دولت منتقل میشود.
در این مقاله از املاک پارسینا، ضمن توضیح قوانین ارث برای مردان بدون وارث، به معرفی راهکاری قانونی به نام قرارداد صلح عمری میپردازیم؛ قراردادی که میتواند از مصادره اموال جلوگیری کرده و باعث شود داراییهای شما به همان فرد یا افرادی برسد که خودتان تعیین میکنید.
قانون چه میگوید؟ سهم همسر از اموال شوهر بعد از فوت
بر اساس ماده ۹۴۶ قانون مدنی، در صورت فوت شوهر:
اگر مرد فرزند داشته باشد، همسرش یکهشتم از اموال منقول و یکهشتم از قیمت اموال غیرمنقول (مثل زمین و خانه) را به ارث میبرد.
اگر مرد فرزند نداشته باشد، همسرش یکچهارم (¼) اموال منقول و قیمت اموال غیرمنقول را به ارث میبرد.
بنابراین اگر مردی هیچ فرزند، پدر، مادر یا برادر و خواهری نداشته باشد، تنها ¼ اموالش به همسر میرسد و ¾ باقیمانده به دولت تعلق میگیرد.
این یعنی اگر از قبل اقدامی نکرده باشید، ممکن است بخش عمده داراییتان — خانه، زمین، حساب بانکی یا خودرو — از اختیار همسرتان خارج شود.
دولت چرا اموال را مصادره میکند؟
طبق قانون، اگر فردی فوت کند و وارث قانونی نداشته باشد، اموال او به عنوان ترکه بلاوارث شناخته میشود و در نهایت به خزانه دولت منتقل میگردد.
هدف قانون، جلوگیری از رها شدن اموال بدون صاحب است. اما در واقعیت، برای بسیاری از افراد این موضوع ناعادلانه به نظر میرسد؛ مخصوصاً زمانی که مرد سالها برای بهدست آوردن آن اموال زحمت کشیده و انتظار دارد بعد از مرگش، همسرش از آن بهرهمند شود.
راهکار قانونی: قرارداد صلح عمری
یکی از بهترین روشها برای جلوگیری از این مشکل، استفاده از قرارداد صلح عمری است.
صلح عمری در قانون مدنی ایران نوعی قرارداد معتبر و رسمی است که به شخص این امکان را میدهد تا در زمان حیات خود، اموالش را به دیگری (مثلاً همسرش) منتقل کند، اما حق استفاده و مالکیت موقت تا زمان زنده بودنش برای خودش باقی بماند.
به زبان ساده:
شما میتوانید با تنظیم قرارداد صلح عمری، مثلاً خانه یا زمین خود را به نام همسرتان کنید، اما تا زمانی که زندهاید، اختیار کامل استفاده از آن را داشته باشید. بعد از فوت، ملک بهصورت کامل به همسرتان منتقل میشود و هیچ نهاد یا شخصی نمیتواند آن را مصادره کند.
مثال واقعی از صلح عمری
فرض کنید آقای احمدی در قشم زندگی میکند و خانهای دارد که آن را خودش ساخته است. او فرزندی ندارد و تنها وارثش همسرش است.
اگر آقای احمدی بدون اقدام خاصی فوت کند، تنها یکچهارم ارزش خانه به همسرش میرسد و سهچهارم دیگر توسط دولت گرفته میشود.
اما اگر پیش از فوت، با مراجعه به دفتر اسناد رسمی، قرارداد صلح عمری تنظیم کند و آن خانه را به نام همسرش صلح کند، آنگاه:
تا زمان حیات خودش، مالک و ساکن همان خانه باقی میماند.
پس از فوت، کل ملک بهصورت خودکار به همسرش منتقل میشود.
به این ترتیب، هیچ بخشی از داراییاش به دولت نمیرسد.
نکات مهم در تنظیم قرارداد صلح عمری
حتماً باید به صورت رسمی در دفترخانه ثبت شود.
در متن قرارداد قید شود که حق انتفاع تا زمان حیات با مصالح (صاحب فعلی مال) است.
میتوانید چند نفر را به عنوان ذینفع تعیین کنید.
پس از ثبت، امکان فسخ یا تغییر قرارداد محدود میشود مگر در شرایط خاص.
برای اطمینان از صحت و اعتبار قانونی، حتماً از مشاوران حقوقی یا وکلای معتبر کمک بگیرید.
ارتباط صلح عمری با معاملات ملکی در قشم
در جزیره قشم که بازار خرید و فروش ملک در قشم بسیار پررونق است، بسیاری از افراد پس از خرید ملک قصد دارند تکلیف انتقال یا واگذاری آن را مشخص کنند.
اگر شما ملکی در قشم دارید و میخواهید آن را در آینده به همسر یا فرزندتان برسانید، قرارداد صلح عمری یکی از امنترین و قانونیترین روشهاست.
این قرارداد ضمن حفظ حق مالکیت شما در زمان حیات، خیالتان را از بابت آینده راحت میکند.
آیا صلح عمری فقط برای همسر کاربرد دارد؟
خیر، این نوع قرارداد را میتوان برای هر شخصی تنظیم کرد — مثلاً فرزند، برادر، خواهر یا حتی دوست.
اما در مواردی که مرد هیچ وارثی جز همسر ندارد، قرارداد صلح عمری بهترین و تنها راه مطمئن برای جلوگیری از انتقال اموال به دولت است.
جمعبندی
اگر مردی وارثی جز همسر خود نداشته باشد، طبق قانون فقط یکچهارم اموالش به همسر میرسد و بقیه به دولت منتقل میشود.
اما با قرارداد صلح عمری میتوانید از همین امروز تعیین کنید که بعد از فوت، اموالتان دقیقاً به چه کسی برسد.
در شهرهایی مانند قشم، که سرمایهگذاری در املاک رونق زیادی دارد، این موضوع اهمیت بیشتری پیدا میکند. پس اگر مالک ملکی هستید، بهتر است با آگاهی کامل تصمیم بگیرید.
📞 برای مشاوره حقوقی و خرید و فروش ملک در قشم با املاک پارسینا تماس بگیرید
تیم حرفهای املاک پارسینا علاوه بر خدمات خرید و فروش ملک در قشم، میتواند شما را در تنظیم قراردادهای حقوقی مهم از جمله صلح عمری، اجاره و مبایعهنامه همراهی کند.
با مشاوره تخصصی ما، دارایی خود را با اطمینان و آگاهی مدیریت کنید.
👉 همین حالا با مشاوران املاک پارسینا تماس بگیرید و اولین گام را برای حفظ آیندهی مالی خود بردارید.
