پیامد عدم ثبت چک در سامانه صیاد | راهنمای ملکی قشم
خلاصه مدیریتی:
با عدم ثبت چک در سامانه صیاد، سند شما از شمول «قانون صدور چک» خارج میشود؛ بانک وجه را نمیپردازد، امکان اخذ «گواهی عدم پرداخت دارای کدرهگیری» و سپس اجراییه از بین میرود و شما برای وصول، باید دعوای حقوقی سند عادی طرح کنید. منابع رسمی این نتایج را صریح تأیید کردهاند.
فهرست مطالب
- چک صیادی چرا باید ثبت شود؟
- اگر ثبت نشود دقیقاً چه رخ میدهد؟ (پایه قانونی)
- مسیر وصول چکِ ثبتنشده (گامبهگام)
- کاربرد در معاملات ملک قشم: سناریوهای رایج
- جدول مقایسه: چک ثبتشده vs ثبتنشده
- اشتباهات پرتکرار و چکلیست پیشگیری
- سؤالات متداول (FAQ)
- جمعبندی و اقدام بعدی
چک صیادی چرا باید ثبت شود؟
ثبت و تأیید در سامانه صیاد، هویت چک را از «یک برگه کاغذی» به «سند تجاریِ دارای مزایا» ارتقا میدهد: استعلام سوابق صادرکننده، انتقال الکترونیکی بهجای پشتنویسی، و امکان استفاده از مسیرهای سریع وصول. روی خودِ برگههای جدید نیز چاپ شده است: «کارسازی این چک منوط به ثبت صدور، دریافت و انتقال آن در سامانه صیاد است.» این عبارت، در اطلاعیههای رسمی بانک مرکزی نیز تکرار شده است.
نکته مهم برای بازار ملک قشم: در معاملات پرتراکنش (بیع، ودیعه، پیشپرداخت)، هرگونه عدم ثبت چک در سامانه صیاد ریسک نکول را بالا میبرد و مزیتهای قانونی را از بین میبرد.
اگر ثبت نشود دقیقاً چه رخ میدهد؟ (پایه قانونی)
قانونگذار در تبصره ۱ ماده ۲۱ مکرر قانون صدور چک تصریح دارد: اگر مالکیت چک در صیاد ثبت نشده باشد، آن چک مشمول قانون صدور چک نیست و بانکها از پرداخت وجه خودداری میکنند. در نتیجه، سند مزبور وصف تجاری را از دست داده و روابط طرفین تابع عمومات قانون مدنی میشود؛ این برداشت در نظریههای مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه نیز تأیید شده است.
نتیجههای عملی:
- عدم امکان «اجراییه» بر مبنای قانون صدور چک: چون صدور اجراییه منوط به «گواهی عدم پرداخت دارای کدرهگیری» است و برای چک ثبتنشده، بانک «اعلامیه عدم ثبت» صادر میکند نه «گواهی عدم پرداخت»؛ به این اعلامیه در مراجع قضایی و ثبتی ترتیب اثر اجرایی داده نمیشود.
- چک، سند عادی طلب تلقی میشود و برای وصول باید دعوای حقوقی مطرح گردد (نه مسیر تسهیلاتی چکهای تجاری).
- بانک مرکزی برای چکهای ثبتنشده سازوکاری به نام «اعلامیه عدم ثبت برگه چک» تعیین کرده که فقط مؤید عدم امکان اقدام بهدلیل عدم ثبت است؛ نه چیزی بیشتر.
تأکید قانونی دیگر: مواد ۴ و ۵ اصلاحی قانون، بهصراحت ارزش کدرهگیری را بیان میکند: گواهی فاقد کدرهگیری در مراجع قضایی و ثبتی ترتیب اثر ندارد. این یعنی بدون ثبت و کدرهگیری، حلقه کلیدی پرونده اجرایی شما شکل نمیگیرد.
مسیر وصول چکِ ثبتنشده (گامبهگام)
وقتی عدم ثبت چک در سامانه صیاد رخ داده، مسیر وصول از تجاری به حقوقی (سند عادی) تغییر میکند:
- اظهارنامه/اعلان مطالبه به صادرکننده و عنداللزوم به دارندهی قبلی (اگر انتقال دستی بوده).
- جمعآوری ادله: تصویر چک، رسیدها/پیامها، قرارداد اصلی (مبایعهنامه/ودیعه)، شهادت، پرینت تراکنشها.
- تقدیم دادخواست حقوقی مطالبه وجه در دادگاه صالح (بر اساس اقامتگاه خوانده یا محل انجام تعهد/تنظیم قرارداد).
- درخواست تأمین خواسته (در صورت احراز شرایط) برای جلوگیری از انتقال اموال.
- پیگیری تا صدور حکم قطعی و اجرای احکام (توقیف حساب/مال منقول/غیرمنقول حسب مقررات).
چرا اجراییه مستقیم ممکن نیست؟ چون اجراییه در قانون صدور چک نیازمند کدرهگیری و شرایط ماده ۲۳ است؛ چک ثبتنشده از این مدار خارج است.
کاربرد در معاملات ملک قشم: سناریوهای رایج
در خرید و فروش ملک در قشم، بهویژه در پرداختهای بیعانه و اقساط، توصیه میشود از پذیرش چکهای ثبتنشده خودداری کنید؛ حتی بانک مرکزی نیز چنین توصیهای دارد.سناریو ۱: بیع آپارتمان مسکونی
در تحویل بیعانه یا قسط اول، اگر فروشنده چکی بدهد که ثبتش را به «بعداً» موکول میکند، معامله را معلق به ثبت و تأیید کنید و تا ثبت نهایی، کلیدها/اسناد را تحویل ندهید. برای فایلیابی آپارتمانهای بهروز قشم، صفحه آپارتمان مسکونی را ببینید. املاک پارسیناسناریو ۲: خرید زمین مسکونی یا تجاری
در پرداختهای مرحلهای پروژه یا پیشقرارداد، هر قسط باید ثبت و تأیید شود؛ در غیر اینصورت، ضمانتهای قراردادی (وجه التزام/رهن رسمی) را تقویت کنید. برای نمونهها: زمین مسکونی و ملک تجاری. املاک پارسینا+1سناریو ۳: استفاده از ابزارهای قراردادی مکمل
برای کارگزاری/بازاریابی فایلها، از چارچوبهای حقوقی مثل «جعاله» استفاده کنید تا وابستگی به چکهای ثبتنشده کمتر شود: راهنمای عقد جعاله در قشم.
جدول مقایسه: چک ثبتشده vs ثبتنشده
| معیار | چک ثبتشده در صیاد | چک ثبتنشده |
|---|---|---|
| امکان کارسازی بانکی | بله (طبق ثبت و تأیید) | خیر؛ بانک از پرداخت خودداری میکند. |
| گواهی عدم پرداخت با کدرهگیری | قابل صدور | صادر نمیشود؛ فقط «اعلامیه عدم ثبت» صادر میشود. |
| مسیر وصول سریع (اجراییه ماده ۲۳) | امکانپذیر در صورت شرایط | امکانپذیر نیست |
| ماهیت حقوقی | سند تجاری تابع قانون صدور چک | سند عادی طلب؛ تابع عمومات قانون مدنی. پایگاه خبری اختبار |
| انتقال | از طریق ثبت انتقال در صیاد | ظهرنویسی فاقد اثرات تجاری قانون چک |
اشتباهات پرتکرار و چکلیست پیشگیری
اشتباهات رایج
- اتکا به وعده «بعداً ثبت میکنم»؛ با عدم ثبت چک در سامانه صیاد ریسک حقوقی بالا میرود.
- تصور اینکه بدون ثبت هم «برگشت میزنیم و اجراییه میگیریم».
- انتقال دستی و پشتنویسی روی چکهای جدید (انتقال باید داخل صیاد ثبت شود).
چکلیست عملی پیشگیری
- پیش از امضا/تحویل، ثبت و تأیید را در اپ/اینترنتبانک کنترل کنید.
- در قرارداد بنویسید: «تحویل/انتقال منوط به ثبت و تأیید چک در صیاد است.»
- برای مبالغ سنگین، تضمینهای مکمل (وجه التزام، رهن رسمی، ضمانتنامه بانکی) را لحاظ کنید.
- سوابق اعتباری و سقف اعتبار مجاز صادرکننده را استعلام کنید (باز هم مزیت ثبت است).
سؤالات متداول (FAQ)
۱) آیا برای چک صیادی ثبتنشده میشود «اجراییه» گرفت؟
خیر. چون چک از شمول قانون صدور چک خارج است و گواهی عدم پرداخت دارای کدرهگیری صادر نمیشود؛ بنابراین مسیر اجراییه ماده ۲۳ در دسترس نیست.۲) چک ثبتنشده چه ماهیتی دارد؟
در رویه حقوقی، سند عادی طلب محسوب میشود و باید دعوای حقوقی مطالبه وجه طرح کنید. ۳) اگر بعداً چک را ثبت کنیم، مزایا برمیگردد؟
اگر هنوز انتقال و تأیید صحیح در صیاد انجام شود، چک به ریل قانونی بازمیگردد؛ اما مزایایی که به سبب تأخیر از دست رفته (مثل زمان از دسترفته برای اجراییه) خودبهخود جبران نمیشود. (مبنای لزوم ثبت در ماده ۲۱ مکرر.) ۴) آیا میتوان چک ثبتنشده را پشتنویسی کرد؟
در چکهای جدید، ثبت انتقال در صیاد جایگزین پشتنویسی است؛ پشتنویسی سنتی آثار تجاری سابق را ندارد. ۵) بانک در قبال چک ثبتنشده چه میدهد؟
«اعلامیه عدم ثبت» که فقط نشان میدهد بهدلیل عدم ثبت، امکان اقدام روی چک نیست و جایگزین گواهی عدم پرداخت نیست.
جمعبندی و اقدام بعدی
عدم ثبت چک در سامانه صیاد عملاً سد راه وصول سریع است. برای معاملات ملکی در قشم، از همان ابتدا ثبت و تأیید را شرط کنید و در صورت تخلف، فوراً مسیر حقوقی را فعال کنید.
برای بررسی پرونده یا تنظیم قرارداد امن، با تیم املاک پارسینا در تماس باشید: تماس با ما (قشم، میدان امام قلی، مجتمع سیمرغ | 07633388030 / 09171607600). املاک پارسینا
